Τα καροτενοειδή αποτελούν μια από τις κυριότερες κατηγορίες φυσικών χρωστικών. Από την αρχική απομόνωση του β-καροτενίου από τα καρότα το 1831 από τον Wackenroder, από όπου προέρχεται και το όνομα του. Χημικά και βιοχημικά ανήκουν στην γενικότερη κατηγορία των τερπενίων, που αποτελούνται από επαναλαμβανόμενες ισοπρενοειδείς μονάδες. Στο μόριο των καροτενοειδών περιέχεται εκτεταμένο σύστημα συζυγιακών διπλών δεσμών, που είναι και η μόνη λειτουργική τους ομάδα. Περαιτέρω τα καροτενοειδή ταξινομούνται σε καροτένια (υδρογονάνθρακες) και σε ξανθοφύλλες (οξειδωμένα παράγωγα αυτών). Στο Σχήμα 1 δίνεται η δομή των τριών κύριων καροτενοειδών. Από τα περισσότερα από 600 καροτενοειδή που παράγονται στη φύση, από φυτά και κατώτερους οργανισμούς, μόνο τα 50 περίπου απορροφώνται από τα ζώα και παρουσιάζουν δράση προβιταμίνης Α, για το λόγο ότι τα υπόλοιπα δεν μετατρέπονται σε βιταμίνη Α (ρετινόλη) από τα ζώα. Παρόλα αυτά, μόνο 14 καροτενοειδή έχουν ταυτοποιηθεί στον ορό του ανθρώπινου αίματος. Η βιταμίνη Α είναι σημαντική για τον άνθρωπο και η έλλειψη της έχει σημαντικές συνέπειες, όπως ξηροφθαλμία, αλλαγές στους επιθηλιακούς ιστούς, αυξημένη ευαισθησία σε λοιμώξεις, αυξημένη νοσηρότητα και ειδικότερα σε αναπνευστικές νόσους.
Τα καροτενοειδή μελετώνται γενικά για τρεις λόγους: (1) το ρόλο τους στη φωτοσύνθεση, (2) τη χρήση τους ως χρωστικές τροφίμων και (3) τις φαρμακολογικές τους ιδιότητες. Τα καροτενοειδή παρίστανται στο κέντρο αντίδρασης και τα σύμπλοκα κεραιών των φωτοσυνθετικών μικροοργανισμών, όπου εξυπηρετούν στη μεταφορά της ενέργειας του φωτός από μικρότερα μήκη κύματος σε μεγαλύτερα μήκη κύματος, για χρήση από τους χλωροπλάστες και επίσης για την προστασία των κυττάρων από την φωτοξείδωση. Ως χρωστικές τροφίμων τα καροτενοειδή προστίθενται στις ζωοτροφές, έτσι ώστε για παράδειγμα ο κρόκος του αυγού να είναι πιο ‘χρυσός’ και ο εκτρεφόμενος σολομός να έχει το χρώμα του φυσικού ελευθέρου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου